Media araşdırma mərkəzi və Azərbaycan avropanın saytı tərəfindən keçirilmiş rəy sorğusunun nəticəsinə əsasən,
elm və təhsil sahəsində göstərdiyiləri uğurlu xidmətlərinə görə Professor Xəlilov Telman"AZƏRBAYCAN ZİYALISI"adına layiq görülüblər.
1938-ci il oktyabrın 26-da Bakıda anadan olub. 1945-1955-ci illərdə orta məktəbdə oxuyub. 1957-1962-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Geoloji – coğrafiya fakültəsində coğraf – bioloq ixtisasında təhsil alıb. 1962-1964, hərbi xidmətdə olmuşdur. 1991-ci ildən BDU-da çalışır. 1991-ci ildən Coğrafi ekologiya (Ətraf mühiti mühafizə və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə) kafedrasında müəllim, dosent və professor vəzifəsində çalışır. Ailəlidir, 1 övladı var.
TƏHSİLİ , ELMİ DƏRƏCƏ VƏ ELMİ ADLARI:
1962 – BDU
1973 – Zəyəmçay hövzəsində dağ-bozqır və kserofil meşə torpaqlarında bioloji dövranı və kimyəvi elementlərin miqrasiyası
2006 – Arid zonaların suvarılan torpaqlarının genetik xüsusiyyətləri, müasir torpaq-ekoloji səciyyəsi və torpaq-meliorativ rayonlaşdırılması
ƏMƏK FƏALİYYƏTİ:
1955 – «Leninneft» trestinin 12-ci mədənində fəhlə,
1964-1974 – AMEA-ın Torpaqşünaslıq və aqrokimya institutunda kiçik elmi işçi
1974 – cü ildən 1994 – cü ilə qədər Azərbaycan elmi – tədqiqat Hidrotexnika və meliorasiya institutunda baş elmi işçi, laboratoriya müdiri işləyib.
1978-1986 – 2 dəfə Sovet kontraktlarının tərkibində Suriya Ərəb Respublikasında ekspert-torpaqşünas-meliorator kimi uzunmüddətli xarici ezamiyyətdə olmuşdur
1994-1996 – Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Baş Elm və Təhsil İdarəsində «Baş mütəxəssis»
1995-1997 – Milli Zadəganlar Universitetində dosent
1996-1999 – Lənkəran Dövlət Universitetində dosent
2010 – 2012 – Sumqayıt Dövlət Universitetində, professor
2009 – 2015 – ictimai – siyasi Universitet, professor
2015 – 2017 – Qərb Universiteti, professor
1991 – Ətraf mühiti mühafizə və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə
Ekologiya və ətraf mühiti mühafizə, Torpaq coğrafiyası, Qlobal ekoloji problemlər, Azərbaycanın torpaq və bitki örtüyünün transformasiyası.
130-dan çox məqalə, 2 monoqrafiya, 1 dərslik,1 dərs vəsaiti və 2 elmi-populyar kitabın müəllifidir.
V.İ.Leninin 100 illiyinə həsr olunmuş medal, fəxri fərmanlar və mükafatlar
TƏDQİQAT SAHƏSİ:
Coğrafi ekologiya və torpaqşünaslıq
BEYNƏLXALQ SEMİNAR, SIMPOZIUM VƏ KONFRANSLARDA İŞTİRAKI:
1989, Sovet Torpaqşünaslarının Novosibirsk şəhəri VIII qurultayı
1996, İran İslam Respublikası, Müştərək Elmi-praktiki konfrans
2000, Tbilisi şəhəri, I Ekologiya konqresi
2005, Bakı, Fövqəladə hallar üzrə beynəlxalq konqres
2007, Bakı, Təbii kataklizmlər adlı Beynəlxalq konfrans
2007, Bakı, Fövqəladə hallar üzrə beynəlxalq konqres
2007, Baku-Innsbruck, Natural cataclysms and global problems of the modern civilization
2007, Baku, Aridization and desertification as the factor decreasina fertility of soils
2007, Баку, IV International Simpozium.Цунами и их влияние на жизнь людей
SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
2017. Kür-Araz ovalığı torpaqlarının şorlaşma səbəbləri
2017. Torpaqlarda şorakətliyin əmələ gəlmə səbəbləri və aradan qaldırılması yolları.
2017 TürkiyəRespublikasının kurort-turizm təsərrüfatı və onun formalaşmasına təsir göstərən amillər.
2016 Kollektor-drenaj suları suvarma suyunun etibarlı ehtiyat mənbəyidir.
2016.Azərbaycanda ekologiya elminin inkişaf tarixi
2016 Torpaq coğrafiyası torpaqşünaslığın əsasları iləfənnini proqram
2016 Основы географической экологии (rus dilində) proqram
2015, Kiçik Qafqazın şimal – şərq yamacları torpaqlarının bəzi landşaft – geokimyəvi xüsusiyyətlərinin təhlili
2015, Zəyəmçay hövzəsi torpaqlarının bəzi landşaft geokimyəvi xüsusiyyətləri
2015, Görkəmli alim, admiral, kartoqraf Piri Rəisin həyatının faicəvi sonluğu
2015, Görkəmli alim, admiral, kartoqraf Piri Rəisin həyatının faicəvi sonluğu
2014, “Ekologiya” sözünün müəllifi E.Hekkelin ziddiyyətli yaradıcılıq yolu
2014, Dəniz suyu sahil zonaları üçün etibarlı suvarma mənbəyidir.
2013, Masallı rayonunda eroziyaya qarşı əsas mübarizə tədbirləri
2012, Qlobal isiləşmə, yoxsa soyuqlaşma
2012, Torpaqların münbitliyinin bərpa olunması yolları
2013.Narkomaniya müasir dövrün ən təhlükəli qlobal problemlərindən biridir Böyük türk alimi, admiral, kartoqraf Piri Rəisin dünya xəritəsi
2013 Duzlu sular gələcəyin əsas suvarma mənbələrindən biridir
2011, Naxçıvan Muxtar Respublikası Babək və Kəngərli rayonu torpaqlarının 13. ekoloji-meliorativ vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
2011, Qolfstrim cərəyanının müasir vəziyyəti ekoloji böhran doğura bilər
2010, Qarabağ düzü şəraitində torpaqların ekomeliorativ vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
2010, Kiçik Qafqazın dağ-bozqır və meşə zonalarında kimyəvi elementlərin xromotoqrafik kolonka üsulu ilə miqrasiyası
2009, Bir daha boz-qəhvəyi(şabalıdı) torpaqlar haqqında
2009, Müqayisəli torpaq tədqiqatlarının araşdırılmasının qlobal qanunauyğunluqların öyrənilməısində yeri
2008,Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacında dağ-meşə torpaqlarının bəzi ekoloji məsələləri
2008, Гармония человека с природой
2008, Naxçıvan MR Şərur və Sədərək rayonu torpaqlarının ekoloji meliorativ vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
2007, Qarabağ düzünün meliorasiya olunan sodalı torpaqlarının kənd təsərrüfatı bitkiləri altında mənimsənilməsinin təsiri
2007, Sunamilər və onların törətdikləri fəlakətlərin nəticələrinin azaldılması
2007, Aridləşmə və səhralaşma torpaqların münbitliyini azaldır
2007, Unudulmaz alim (akad.H.Əliyevin 100 illiynə həsr olunmuş konfrans
2006, Azərbaycanda turizmin inkişafının ekoloji-iqtisadi aspektləri
2006, Azərbaycanın ekocoğrafi problemləri
2005, Şirvan düzündə meliorasiya olunmuş torpaqların kənd təsərrüfatı bitkiləri altında ilkin mənimsənilməsinin məhsuldarlığına təsiri
2005, Kür-Araz ovalığının Şirvan düzündə və Suriya Ərəb Respublikasının şimal vilayətində torpaqların təbii meliorativ rayonlaşdırılması
2005, Kür-Araz ovalığının hidrotexniki qüsurları və ekoloji gərginlikləri
2004, Səhraların ekologiyası və ekoloji ekspertiza məqsədilə informasiya sistemlərinin yaradılması
2004, Kür-Araz ovalığının və Suriya Respublikasının meliorasiya olunan torpaqlarının ekoloji şəraiti və müqayisəli səciyyəsi2004, Azərbaycan və Suriya Ərəb respublikasının arid zonalarında meliorasiya olunan torpaqlardan səmərəli istifadə edilməsinin müqayisəli səciyyəsi
2004, Kür-Araz ovalığında torpaq meliorativ tədqiqatların tarixi icmalı və torpaqların əsas genetik xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi
KİTABLAR:
1. 2003, Suriya Ərəb Respublikasının təbii şəraiti və torpaq-ekoloji səciyyəsi.(monoqrafiya)
2. 2009, Ekologiya və ətraf mühiti mühafizənin əsasları.(dərslik)
3. 2011 Suriya xatirələri (elmi-populyar kitab)
4. 2013, Həyatın içində gerçək hekayələr (elmi-populyar kitab)
5. 2014, Qlobal ekoloji problemlər (dərs vəsaiti)
6.2018.Biosferin mühafizəsi .(monoqrafiya)